İPUCU #5: Sesler İnsanın Önyargılarını Tetikleyebiliyor - Kiki Bouba Etkisi
Sizce hangisinin adı Kiki olabilir?
Bu sorunun doğru bir cevabı varsa, o da konu hakkında rasyonel hiçbir ipucumuzun olmaması nedeniyle "bilmiyorum" olmalıydı. Öyle değil mi? Ancak; gelin görün ki, insan beyni çeşitli etkiler nedeniyle böyle bir soruya karşı mantıklı cevaplar veremeyebiliyor.
KİKİ BOUBA ETKİSİ
Kiki Bouba etkisi olarak tanımlanan bu yaklaşım, insanların genelinde görülebiliyor. İnsanın bu eğilimi, ilk olarak 1928 yılında Alman psikolog Wolgang Köhler tarafından tespit edilmişti. Köhler, ana dilleri İspanyolca olan bir gruba benzer görselleri Takete ve Malumba gibi isimlerle sunmuştu. Sonuç olarak, önemli oranda insan sivri uçlara sahip objenin Takete olduğunu iddia etmişti. 2001 yılında ise Kaliforniya Üniversitesi'nden Ramachandran ve Hubbard aynı deneyi bu sefer "Kiki" ve "Bouba" isimleri ile İngilizce ve Tamilce konuşan bir kitle üzerinde gerçekleştirdi. Sonuç benzerdi; katılımcılar %90 oranında sivri kenarlara sahip görseli Kiki, diğerini ise Bouba olarak adlandırmıştı. Diğer bir deyişle, söz konusu eğilim insanlarda kültür farkı gözetmeksizin ortaya çıkabiliyordu. Hatta, Maurer ve arkadaşlarının çalışmalarına göre çocuklar da böyle bir soruya benzer cevaplar veriyorlardı. Ramachandran ve Hubbard, bu durumu lisandan lisana farklılaşmayan ses ve dudak hareketleriyle anlamlandırdı. Nihayetinde, ince ve sert sesli harfleri seslendirmek için dudaklarımız sivri hareketler gerçekleştirirken, yumuşak harfler için bu yuvarlak hareketlerle gerçekleşiyordu. Sonuçta; bu alanda yapılan deneyler önyargılarımızın seslerin ve görsellerin bilinçsizce eşleşmesi nedeniyle harekete geçebildiğini ortaya koydu.
HAYATIMIZI NASIL ETKİLİYOR?
Markaların bu yaklaşımı baz alarak farklı çalışmalar yaptıkları biliniyor. Örneğin; marka isimleri, logolar, vb. Kısaca, pazarlama alanı her zamanki gibi bizleri etkileyebilmek için insan beyninin derinliklerine inmeye devam ediyor.
Peki ya isimler? Örneğin; bir arkadaşınızın bahsettiği bir hikayede geçen ve henüz tanışmadığımız adı Çetin olan birini zihninizde nasıl canlandırırdınız? İnce uzun mu, yoksa kısa ve tıknaz biri olarak mı? Çetin; zeki ve sivri bir karakter mi, yoksa yumuşak ve uyumlu biri mi olurdu?
Gelecek ipuçlarımızda insanın zihinsel tuzaklarını irdelemeye devam edeceğiz.
Azor Brand & People Solutions